انجام تکالیف مالیاتی برای کشاورزان غیرممکن است/تشدید نرخ بیکاری در بخش کشاورزی با اخذ مالیات

عطااله اشرفی اصفهانی در گفت‌وگو با کشاورز پلاس بیان کرد: در حال حاضر فعالیت‌های کشاورزی به صورت مطلق از مالیات معاف هستند، اما اخیرا محسن حسنی معاون مدیریت ریسک سازمان مالیاتی اعلام کرده است که با پیشنهاد دولت برای اشخاص حقیقی مالیات بر مجموع درآمد در نظر گرفته می‌شود.

وی افزود: این معافیت تا ۴ برابر معافیت پایه‌ای است که در قانون مشخص می‌شود.

اشرفی اصفهانی گفت: دولت در آبان ماه امسال لایحه اصلاح قانون نظام مالیاتی را تقدیم مجلس کرده است. در لایحه اصلاحی، مالیات بخش کشاورزی که در ماده 81، فصل دوم از باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم به آن اشاره شده است نیز اصلاحاتی دارد.

وی ادامه داد: در این ماده آمده است: «درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل، پرورش طیور و صیادی، ماهیگیری نوغانداری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات و اشجار از هر قبیل نخیلات، از پرداخت مالیات معاف است».

رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران گفت: دولت کلمه «درآمد حاصل از کلیه» را در این ماده قانونی برداشته و به جای آن «درآمد مشمول مالیات سالانه اشخاص حقوقی حاصل از فعالیت‌های کشاورزی» را درج کرده است.

وی توضیح داد: به این ترتیب معافیت مالیاتی شرکت‌هایی که در حوزه کشاورزی در قالب شخص حقوقی کار می‌کنند؛ مثل کشت و صنعت‌ها و شرکت‌هایی که در رشته‌های مختلف کشاورزی فعالیت هستند، لغو شده و این مجموعه‌ها مشمول پرداخت مالیات می‌شوند.

اشرفی اصفهانی افزود: این در حالی است که در برخی موارد، اشخاص حقیقی در بخش کشاورزی حضور دارند که میزان زمین‌هایشان از کشت و صنعت‌ها هم بیشتر است.

وی گفت: در بخش دیگری از اصلاحات ماده 81، به پیشنهاد دولت معافیت اشخاص حقیقی از پرداخت مالیات هم تغییر داده شده و برای این اشخاص، نرخ مالیات صفر در نظر گرفته شده است.

رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران یادآور شد: همان‌طور که استحضار دارید، معافیت مالیاتی با نرخ صفر مالیات، تفاوت اساسی دارد. کسی که مالیاتش به نرخ صفر است، مشمول مالیات است اما نرخ مالیاتی که با آن برخورد می‌شود، فعلا صفر است.

وی اضافه کرد: چنین شخصی موظف به انجام تکالیف قانونی است. یعنی کشاورز، پیله‌ور و کسی که در زمینه کشاورزی فعالیت می‎‌کند، باید دفتر مالیاتی بگیرد، در سامانه مودیان ثبت نام کند و اظهار نامه مالیاتی ارزش افزوده را تکمیل کنند. همچنین گزارشات فصلی و هرچه که قانون مالیات‌ها می‌گوید و دستورالعمل‌های پیامد آن را اجرا کند تا مالیاتش به نرخ صفر برسد.

اشرفی اصفهانی یادآور شد: اگر اشخاص حقیقی یعنی کشاورزان تکالیف مالیاتی‌شان را رعایت نکنند، معافیت صفر برای آنها برداشته می‌شود و مثل سایر تجار با آنها برخورد خواهد شد.

وی بیان کرد: دولت در اصلاح لایحه قانون مالیات‌ها سعی دارد که معافیت موضوع ماده 81 را اساسا بردارد. اشخاص حقیقی بخش کشاورزی اگر بخواهند مالیات ندهند، باید حتما تکالیف مالیاتی را مشابه یک تاجر یا شخصی که فعالیت تجاری دارد، انجام دهند و اگر به تکالیف قانونی عمل نکنند، مشمول جرایم خواهند شد.

رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران افزود: در شرایطی که بر اساس آخرین آمار رسمی موجود در سال 93، 34 درصد مالکان بهره‌بردار در بخش کشاورزی فاقد سواد بوده‌اند و 35 درصد از 66 درصد باقیمانده هم سواد ابتدایی داشته‌اند، چگونه می‌توان انتظار داشت که این افراد فرم‌های مالیاتی را تکمیل کرده و به وظایف قانونی خود به درستی عمل کنند؟

وی یادآور شد: بر اساس همین آمار سهم مشارکت دانش آموختگان کشاورزی در واحدهای بهره‌برداری حدود یک درصد بوده است.

اشرفی اصفهانی گفت: اگرچه از آخرین آمار رسمی نزدیک به یک دهه می‌گذرد و قطعا تغییراتی در سطح سواد بخش کشاورزی ایجاد شده است اما قطعا آمار نزدیک به 70 درصدی افراد بی سواد و کم سواد بخش کشاورزی به صفر نرسیده است و تکمیل دفترچه‌های مالیاتی برای این قشر بسیار دشوار خواهد بود.

وی تاکید کرد: در حالی که حاشیه سود بخش کشاورزی چندان چشمگیر نیست و این بخش از خرده مالکی رنج می‌برد، کشاورزان خرده مالک ناگزیر هستند فقط یک نیروی کارشناس برای تکمیل فرم‌های مالیاتی استخدام کنند که بار مضاعفی بر دوش بخش تولید خواهد بود. این هزینه به‌طور مستقیم در هزینه تمام شده تولید اثرگذار خواهد بود.

به گفته اشرفی اصفهانی، بررسی تحولات اشتغال ایران در سال 1400 و 1401 حاکی از رشد منفی اشتغال کشاورزی در نقاط شهری و روستایی بوده است.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی و با توجه به شرایط نامساعد اقلیمی که فشارها بر بخش کشاورزی را مضاعف می‌کند، با تغییر نظام مالیاتی و حذف معافیت مالیاتی بخش کشاورزی، فشار بر فعالان این بخش را بیشتر شده و وضعیت اشتغال کشاورزی منفی‌تر خواهد شد.

رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران تاکید کرد: بدون شک کاهش حاشیه سود بخش کشاورزی به‌طور مستقیم بر نرخ اشتغال این بخش اثرگذار بوده و بیکاری در میان کشاورزان را تشدید خواهد کرد.