اولین گام های عملی در بهینه‌سازی کاربرد برنامه‌های کنترلی ایمن

رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور: کنترل بیولوژیکی در باغ‌های گیاه‌شناسی، گامی موثر در جهت پایداری و توازن محیط زیست است. این روش، ابزاری حیاتی برای اقدامات کنترل سبز است و استفاده موثر از عوامل کنترل بیولوژیکی، ضمن حفظ غنا و تنوع‌زیستی در باغ‌ گیاه‌شناسی، به کاهش دوز و دفعات کاربرد آفت‌کش‌ها برای کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی آن، کمک شایانی می کند.

سیده معصومه زمانی، رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه، در گفتگو با روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، اظهار داشت: اولین گام های عملی به منظور بهینه‌سازی کاربرد برنامه‌های کنترلی ایمن، مانند استفاده از دشمنان طبیعی، در قالب برنامه های کوتاه‌مدت (پرورش انبوه، رهاسازی و کنترل آفات) و بلند‌مدت (ایجاد اینسکتاریوم، کنترل آفات باغ‌های گیاهشناسی اقماری، آموزش به متقاضیان و فرهنگ‌سازی از طریق ایجاد موزه نمایشی برای بازدیدکنندگان باغ) توسط این بخش تحقیقاتی برداشته شده است.

زمانی، در تشریح این اقدام مهم بخش گفت: باغ گیاهشناسی ملی ایران، دارای ترکیب منحصر به فردی از گیاهان است و همین موضوع، شرایط ایده‌آلی را برای رشد موجودات و میکروارگانیسم‌های وابسته به جوامع گیاهی، از جمله حشرات مفید و مضر، فراهم کرده است.

وی افزود: از سوی دیگر، مبارزه با آفات گیاهی، جزء جدایی‌ناپذیر حفاظت از گیاهان در باغ است که در راستای حفاظت از تنوع زیستی در باغ گیاه‌شناسی، همواره مورد توجه مسئولان و کارشناسان قرار داشته است.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در توضیح فرایند اقدامات انجام شده، اظهار داشت: در سال اخیر، پیرو پیشنهاد رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، اقدامات کنترل سبز در قالب بکارگیری موثر و کارآمد عوامل کنترل بیولوژیک برای مبارزه با آفات گیاهی در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران، سازماندهی و برنامه‌ریزی شده است.

وی ادامه داد: کنترل بیولوژیکی، ابزاری حیاتی برای اقدامات کنترل سبز است و استفاده موثر از عوامل کنترل بیولوژیکی (Biocontrol)، ضمن حفظ غنا و تنوع‌زیستی در باغ‌ گیاه‌شناسی، به کاهش دوز و دفعات کاربرد آفت‌کش‌ها برای کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی آن، کمک شایانی می کند.

زمانی افزود: ما معتقدیم استفاده از حشره‌کش‌ها با آسیب رساندن به سایر موجودات در باغ، مانند آبزیان موجود در دریاچه‌ها، پرندگان ساکن در باغ و سایر حشرات مفید موجود در آن، می‌تواند خطر‌آفرین باشد.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت ضمن تأکید بر آثار و مزایای مثبت کاربرد عوامل کنترل بیولوژیک در مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی، گفت: با این شیوه، می‌توان گیاهان سالم‌تر، کارکنان سالم‌تر و محیطی عاری از مواد شیمیایی داشت. برای گیاهان، این به معنای رشد سالم‌تر بدون استفاده از آفت‌کش‌ها است و برای کارکنان و بازدیدکنندگان، هیچ عارضه جانبی مضری از تماس با آفت‌کش‌ها وجود نخواهد داشت و از طرفی، ‌کنترل بیولوژیکی برای بازدیدکنندگان می تواند جالب و جذاب باشد و به تجربه مثبت بازدید از باغ‌های گیاه‌شناسی اضافه کند.‌

وی در تشریح هدف و برنامه های بخش خود گفت: بخش تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه، نسبت به تحقیق و کاربرد حشرات دشمن طبیعی با هدف حفاظت از تنوع زیستی در باغ‌ گیاه‌شناسی ملی ایران مبادرت کرده است و محققین این بخش در تلاش هستند همانند همه باغ‌های گیاهشناسی در دنیا، در باغ گیاهشناسی ملی ایران نیز کنترل آفت بدون استفاده از سموم را دنبال نمایند.

زمانی ادامه داد: در این راستا، بخش تحقیقات حفاظت و حمایت مؤسسه، بهینه‌سازی کاربرد برنامه‌های کنترلی ایمن، مانند استفاده از دشمنان طبیعی (شکارگرها و پارازیتوئیدها) در قالب برنامه های کوتاه‌مدت (پرورش انبوه، رهاسازی و کنترل آفات) و بلند‌مدت (ایجاد اینسکتاریوم، کنترل آفات باغ‌های گیاهشناسی اقماری، آموزش به متقاضیان و فرهنگ‌سازی از طریق ایجاد موزه نمایشی برای بازدیدکنندگان باغ) را در فعالیت‌های تحقیقاتی خود گنجانده و اولین گام را برای عملی کردن آن، برداشته‌ است.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت ضمن اشاره به اقدامات انجام شده گفت: در اولین گام، اقدام به پرورش یک شکارگر عمومی (بالتوری سبز) به منظور کنترل آفات مکنده در باغ کردیم که به زودی اثربخشی آن در باغ مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی در مورد برنامه های توسعه ای مرتبط نیز گفت: استفاده از سایر دشمنان طبیعی ازجمله: کفشدوزک کریپتولموس علیه شپشک‌های آرد آلود، در برنامه‌های توسعه‌ای این بخش قرار دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در مورد دلایل انتخاب حشره-بالتوری سبز(Chrizoperla carnea)  اظهار داشت: پراکنش جغرافیایی وسیع، دامنه میزبانی گسترده، سهولت پرورش در شرایط آزمایشگاهی، تحرک و پرخوری (همه چیز خواری) و مقاومت نسبی در برابر تعدادی از سموم آفت‌کش، از مهمترین دلایل انتخاب این حشره در برنامه مذکور می‌باشد.

زمانی ادامه داد: حشره کامل از شهد و گرده گل تغذیه می‌کند، ولی لارو آن، شکارگر تعداد زیادی از آفات گیاهی ازجمله: انواع شته‌ها، کنه‌ها، تریپس‌ها، شپشک‌ها، تخم و لارو پروانه‌های آفت، مانند:کرم غوزه پنبه، پسیل‌ها و غیره است.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در انتهای این مصاحبه بیان داشت: در یک کلام، کنترل بیولوژیکی، اقدامی سازگار با محیط زیست است که به لحاظ چشم‌اندازهای وسیع آن در پیشگیری و کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی در منابع طبیعی و محیط‌های زیست شهری، یک رویکرد مدیریتی مهم در دنیا محسوب شده و شایسته است در ایران نیز مورد توجه و حمایت همه جانبه قرار گیرد.

وی ادامه داد: ما خواهان آن هستیم که باغ گیاه‌شناسی ملی ایران بتواند به مکانی مناسب برای نمایش کنترل بیولوژیکی تبدیل شود و کل جامعه و به ویژه دست‌اندرکاران مرتبط با موضوع را به سمت کنترل آفات و بیماری‌ها با مفهوم تعادل اکولوژیکی و ایدئولوژی حفاظت از تنوع زیستی سوق دهد. ما قویاً معتقدیم که این موضوع به باغ گیاه‌شناسی ملی ایران کمک می‌کند تا رسالت خود را در ترویج مفهوم توسعه پایدار محیط زیست ایفا نماید.